Sektörümüz açısından zorlu geçen 2022 yılını tamamladık. Önceki iki yılda pandeminin oluşturduğu zor koşullar ile yüzleşmek durumunda kalmıştık. Pandemi sonrası koşulların daha olumlu hale gelmesini bekliyorduk. Ancak sektörümüz bu süreçte dünyada pandemi sonrası bozulan tedarik süreçleri ve yüksek emtia fiyatlarının oluşturduğu yüksek enflasyon süreci ile yüzleşmek durumunda kaldı. Bu süreçte yükselen kurlar sebebiyle ülkemizde dünyanın başka ülkeleriyle kıyaslandığında çok daha yüksek bir enflasyon görüldü ve bu hane halkı satın alma gücünün büyük ölçüde zayıflaması ile sonuçlandığı için sektörde ciddi negatif bir etki oluşturdu.
Yayımcılık sektörü 2021 yılını 438.679.864 adet kitap üretimi ile tamamlamıştı. 2022 yılını ise 380.296.402 adet ile tamamladı. 2022 yılında bir önceki yıla göre 58,3 milyon adet, oransal olarak %13,3 küçülme gerçekleşti. Sektörümüzün son on yılında ilk kez yaşadığımız bu küçülme ile kitap üretimi 2015 yılı seviyesine gerilemiş oldu. Sonuçlar sektörün 7 yıl geriye gittiğini göstermektedir.
2022 yılındaki kitap üretim adetlerinin düşüşünde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından dağıtımı yapılan yardımcı kaynak kitapların etkisinin yüksek olduğu görülmektedir.
2022 yılının ilk altı ayını 2021 yılına göre büyüyerek tamamlamıştık. Ancak yılın ikinci yarısında yüzleştiğimiz yüksek enflasyona ek olarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 100 milyon adet yardımcı kitabın ücretsiz dağıtılacağı ilan edilmesi özellikle eğitim kategorisinde yer alan kitap üretim adetlerini ciddi anlamda düşürdü. Aşağıda paylaşacağımız karşılaştırmalı tabloda bu etki rakamsal olarak daha net görülmektedir.
Sektörümüzün kitap üretim miktarları oransal olarak 2015 yılından sonra ciddi anlamda düşüş gösterdi. 2022 yılında ise yukarıda ifade ettiğimiz sebeplerden ötürü küçülerek tekrar 2015 yılı seviyelerine geri dönmüş olduk. Ayrıca dijital kaynak kullanımının artması da basılı kitap üretim sayısını etkilemektedir. Ancak dijital kitaplara ait üretim ve kullanım adetlerine ilişkin elimizde veri bulunmamaktadır. Ülkemizde yayımcılık sektörünün üretim büyüklüğünün doğru ölçeklenmesi için bütün basılı ve dijital kitap üretimlerinin kayıt altına alınmasının faydalı olacağını düşünmekteyiz. Milli Eğitim Bakanlığı’nın ürettiği ve ürettirdiği kitaplarda bandrol zorunluluğu olmaması bu eserlerin hem sayısını hem de telif hakları bakımından ölçülebilirliğini ortadan kaldırmaktadır. Bir an önce Türkiye’de üretilen tüm kitapların bandrol altına alınması özel sektörle kamu üretiminin eşitlenmesi gerekmektedir.
Aralık Ayı Verileri
2022 yılı ikinci yarısından itibaren kitap üretim adetleri her ay ciddi şekilde bir önceki yılın aynı ayına göre gerileme gösterdi. Aralık ayı, kitap üretiminde yılın genelde en düşük üretiminin gerçekleştiği aydır. 2021 Aralık ayını çok ciddi kur dalgalanmaları ile geçirmiştik. Bu nedenle geçen yılın adetleri zaten çok düşük seviyede kalmıştı. Düşüş trendinin bitmesi ümidi ile başladığımız Aralık ayı beklentilerimizi karşıladı. 2022 yılı aralık ayında 24.992.834 adet kitap üretimi gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayındaki adet 23.819.636 olarak kayıtlara geçmişti. Aralık ayında kitap üretimi yaklaşık %5 oranında büyüme gösterdi. Bunun temel nedenini de yayınevlerimizin yeni yılda oluşacak zamlı üretim maliyetlerinden kurtulmak için kitap üretimlerini Aralık ayına kaydırması olarak okuyoruz.
2022 Yılı Kategori Dağılımı
2022 yılında yayımlanan kitapların %19,4’ünü yetişkin araştırma, inceleme kitapları, yaklaşık %9’unu yetişkin edebiyat sanat kitapları, %12,1’ini çocuk ve gençlik kitapları, yaklaşık %8,7’sini inanç kitapları, yaklaşık %1,4’ünü akademik yayınlar, %1,5’ini ithal yayınlar kitapları ve %47,9’unu eğitim alanındaki kitaplar oluşturdu.
Aşağıdaki tablolarda son üç yıla ilişkin kategori dağılımı ile 2022-2021 ve 2021-2020 yıllarına yönelik karşılaştırmalar yapılmıştır. Rakamlardan da görüleceği üzere 2022 yılında en büyük düşüş Yetişkin (Araştırma-İnceleme) ve Eğitim kategorisinde üretilen kitaplarda yaşanmıştır. 2022 yılında Eğitim kategorisinde üretilen kitaplar ilk kez %50 bandının aşağısına gerilemiştir ve bir önceki yıla göre %22 oranının üzerinde küçülme göstermiştir. İnanç ve İthal kategoride yer alan kitaplar ise en yüksek oransal artışı kaydetmiştir.
